Ο πολιτικός χάρτης της Ελλάδας, σύμφωνα με το νόμο Παυλόπουλου

Από τι εξαρτάται η επίτευξη αυτοδυναμίας από το πρώτο κόμμα...
Ποιο είναι λοιπόν το ασφαλές ποσοστό για να έχει ένα κόμμα σίγουρη αυτοδυναμία;

Ο πρώτος διδάξας ότι οι σταθερές κυβερνήσεις διασφαλίζονται από τη δυνατότητα αυτοδυναμίας που δίνει το εκάστοτε εκλογικό σύστημα στο πρώτο κόμμα, ώστε η χώρα να μην περιέλθει στη δίνη της αβεβαιότητας και των μικροκομματικών παζαριών, ήταν ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Καραμανλής. Όταν είχε ερωτηθεί τη δεκαετία του ’70 ποιο θεωρούσε τον καλύτερο εκλογικό νόμο απάντησε με ερώτηση: “Πείτε μου για ποια εποχή και για ποιο λαό;”.


Δεν προκαλεί λοιπόν έκπληξη που ο πιο θερμός θιασώτης της διορατικής σκέψης του Εθνάρχη για να μην εισέλθει ο τόπος στα θολά νερά της ακυβερνησίας, υπήρξε ο επί σειρά ετών νομικός του σύμβουλος, πρώην υπουργός της Ν.Δ. Προκόπης Παυλόπουλος.
Ακολουθώντας τα διδάγματα του μακροβιότερου πρωθυπουργού της χώρας, ο κ. Παυλόπουλος συνέταξε έναν εκλογικό νόμο που με τα τότε δεδομένα (μιλάμε για το 2008) ενίσχυε τις πιθανότητες εκλογικής αυτοδυναμίας του πρώτου κόμματος και άρα της επίτευξης του στόχου της κυβερνητικής σταθερότητας.


Ο συγκεκριμένος νόμος (3626/08) δίνει στο πρώτο σε ψήφους κόμμα μπόνους 50 εδρών έναντι των 40 που προέβλεπε ο νόμος Σκανδαλίδη και θα δοκιμασθεί για πρώτη φορά στις εκλογές της 6ης Μαϊου. Εξασφάλιζε, δηλαδή, υπό προϋπόθεσης, τη δυνατότητα σχηματισμού μονοκομματικής κυβέρνησης.


Και γράφουμε «υπό προϋπόθεσης», γιατί το ποσοστό που αθροιστικά συγκεντρώνουν πλέον τα δύο κόμματα εξουσίας, δεν δείχνει να ξεπερνούν στην καλύτερη περίπτωση το 40-42%, που είναι το χαμηλότερο της μεταπολιτευτικής περιόδου. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις εκλογές της 9ης Οκτωβρίου του 2009, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ άγγιξαν (και τα δύο μαζί) το 77,4%.


Ηταν, μάλιστα, η πρώτη φορά που καταγράφηκε σε σημαντικό βαθμό διευρυμένη δυσαρέσκεια των πολιτών προς το πολιτικό σύστημα.
Ο “ΑΤ” παρουσιάζει σήμερα τις τεχνικές λεπτομέρειες του νόμου Παυλόπουλου, τα “κλειδιά” του, κι όλα εκείνα που θα καθορίσουν την άνοδο ή μη χωρίς “δεκανίκια” της Ν.Δ. στην εξουσία, αναλύοντας τα χαρακτηριστικά του.


1. Από τι εξαρτάται η επίτευξη αυτοδυναμίας από το πρώτο κόμμα;
Πρώτον, από το ποσοστό που συγκεντρώνει και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να είναι μικρότερο από 36,4%. Δεύτερον, από το συνολικό ποσοστό, το οποίο συγκεντρώνουν τα μικρότερα κόμματα, που τελικώς δεν θα ξεπεράσουν τον εκλογικό πήχη του 3%, ήτοι το πλαφόν εισόδου στη Βουλή.
Ειδικότερα, όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό όσων κομμάτων που δεν μπαίνουν οριακά στο εθνικό Κοινοβούλιο τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες για αυτοδυναμία του πρώτου κόμματος.
Κι αυτό γιατί οι έδρες που θα έπαιρναν σε περίπτωση εισόδου τους στη Βουλή θα κατανεμηθούν πλέον αναλογικά στα κόμματα που θα εκπροσωπηθούν στη νέα Βουλή.
Αν για παράδειγμα τα κόμματα που απέτυχαν να συγκεντρώσουν αθροιστικά περίπου 5,5%, τότε οι 15 έδρες που αναλογούν σε αυτό το ποσοστό θα μοιραστούν στους υπόλοιπους πολιτικούς σχηματισμούς, με το πρώτο κόμμα να λαμβάνει τη μερίδα του λέοντος και έως επτά επιπλέον έδρες.
Στην πράξη, δηλαδή, η αυτοδυναμία έχει άμεση σχέση με τα πόσα κόμματα θα ξεπεράσουν το όριο του 3% και θα εκλέξουν βουλευτές, ενώ θα μοιρασθούν τις έδρες όσων δεν το κατορθώσουν.


2. Ποιο είναι λοιπόν το ασφαλές ποσοστό για να έχει ένα κόμμα σίγουρη αυτοδυναμία;
Προκειμένου το πρώτο σε ψήφους κόμμα να μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση μόνο από δικά του στελέχη, πρέπει να λάβει, ασχέτως τι θα κάνουν τα υπόλοιπα κόμματα, ποσοστό της τάξεως του 42,69%.
Βέβαια, όπως προαναφέραμε, αυτοδυναμία επιτυγχάνεται και με το μικρότερο ποσοστό το οποίο εξαρτάται, όμως, ευθέως από τις εκλογικές επιδόσεις των κομμάτων που θα μπουν στη Βουλή. Οσα περισσότερα διαβούν το κατώφλι της, τόσο δυσκολεύουν τα πράγματα για το πρώτο κόμμα.


3. Ο νέος εκλογικός νόμος προβλέπει κυβερνήσεις συνεργασίας;
Όχι, σε καμία περίπτωση! Κανείς δεν γνώριζε τότε, όταν συντάχθηκε ο νόμος, το σημερινό εκλογικό χάος, ένα “εθνικό φρενοκομείο” κατά τη ρήση του αείμνηστου ιδρυτή της ΝΔ.
Ακόμη πάντως και με χαμηλά ποσοστά, πάνω σε κάθε περίπτωση από το 36,4%, μπορεί να αποκτήσει το πρώτο κόμμα πλειοψηφία 151 εδρών.


4. Τι γίνεται με τις έδρες, πώς μοιράζονται;
Ο τρόπος κατανομής των εδρών τις οποίες λαμβάνει κάθε κόμμα συναρτάται από τον συνολικό αριθμό των ψήφων τις οποίες θα λάβουν σε όλη την Επικράτεια. Για να βρούμε πόσους βουλευτές θα έχει ένα κόμμα αρκεί να πολλαπλασιάσουμε τον αριθμό των 250 εδρών (είπαμε ότι οι 50 από τις 300 δίνονται ως μπόνους στο πρώτο κόμμα) οι οποίες θα μοιρασθούν αναλογικά στα κόμματα που υπερβαίνουν το 3% και αποκτούν δικαίωμα εκλογής βουλευτών, με το πηλίκο που προκύπτει από τη διαίρεση της εκλογικής δύναμης κάθε κόμματος με το σύνολο των ψήφων, όλων μαζί των κομμάτων που θα μπουν στη Βουλή.


5. Σε περίπτωση, έστω, που διαψευσθούν οι δημοσκοπήσεις και ένα κόμμα που προφανώς θα ’ναι η Ν.Δ. υπερβεί το 36%, τι ποσοστά χρειάζεται για να κυβερνήσει αυτοδύναμα;
Σύμφωνα με το νόμο Παυλόπουλου αν προκύψει τετρακομματική Βουλή (κάτι φυσικά αδύνατον υπό τις παρούσες συνθήκες) με ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ να μπαίνουν στη Βουλή, το πρώτο κόμμα θα μπορούσε με ένα ποσοστό γύρω στο 36,4% να επιτύχει το συγκεκριμένο στόχο.
Βασική προϋπόθεση, το συνολικό ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων να κινείται μεταξύ του 10-12%.
Αν εισέλθουν στο Κοινοβούλιο πέντε κόμματα (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, ΛΑΟΣ, ΣΥΡΙΖΑ) το κατώφλι αυτοδυναμίας για το πρώτο κόμμα ανεβαίνει στο 37,5%, αρκεί το συνολικό ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων να είναι από 7 έως 8%.
Σε περίπτωση οκτακομματικής Βουλής (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΛΑΟΣ, ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ, Ανεξάρτητοι Ελληνες, Δημοκρατική Αριστερά, Χρυσή Αυγή), που θεωρείται πάντα κατά τους δημοσκόπους πολύ πιθανή, το πρώτο κόμμα θέλει ποσοστό άνω του 40,4%, αν βέβαια τα εκτός Βουλής κόμματα δεν ξεπεράσουν το 2,5%.


Τέλος, στο ενδεχόμενο εννιακομματικής Βουλής που επίσης δεν αποκλείεται (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, ΛΑΟΣ, ΣΥΡΙΖΑ, Ανεξάρτητοι Ελληνες, Δημοκρατική Αριστερά, Χρυσή Αυγή και Δημοκρατική Συμμαχία), το πρώτο κόμμα, ανεξαρτήτως των ποσοστών που θα συγκεντρώσουν τα υπόλοιπα, πρέπει να πιάσει το 42,69%, έστω κι αν έχει μια ψήφο διαφορά από το δεύτερο για να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση.
Εκείνο που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι όταν ότι ο κ. Παυλόπουλος έφερε τον συγκεκριμένο νόμο στη Βουλή, το ΠΑΣΟΚ όχι μόνο αρνήθηκε την ψήφισή του, αλλά ζήτησε την καθιέρωση της απλής αναλογικής. Προφητικά τότε ο πρώην υπουργός είχε πει απευθυνόμενος στην τότε αξιωματική αντιπολίτευση: “Ψηφίστε τον, γιατί έρχονται δύσκολοι καιροί, πολιτικώς και οικονομικώς”.
Και οι εξελίξεις τον δικαίωσαν πλήρως.